Procedure Bronsgieten:
De meeste beelden maak ik in boetseerwas, soms werk ik in klei.
Boetseerwas wordt door verwarmen op ca. 35 graden Celsius kneedbaar en kleverig, maar na afkoeling wordt het weer stevig.
I.t.t. een werk van klei, hoeft een beeld in was niet beschermd te worden tegen uitdroging, maar wel tegen hogere temperaturen.
Siliconenmal
Om een kopie van het oorspronkelijke kunstwerk ( prototype) te kunnen maken is een mal (vorm, negatief) nodig.
Voor meer gecompliceerde modellen met een fijne detaillering, wordt voor een constructie gekozen die bestaat uit een elastische binnenmal ( siliconenrubber, vinyl, latex en in vroegere tijden ook gelatine ) en een harde uitwendige steunmal uit gips of kunsthars.
Een bronzen beeld echter kan niet rechtstreeks in een siliconenmal worden gegoten omdat de temperatuur van het gesmolten metaal nu eenmaal veel te hoog is en de mal zou verbranden.
Daarom wordt er volgens de zgn. "verloren was methode" (" a cire perdue", "lost wax" ) eerst een kopie gemaakt uit was of een vergelijkbaar produkt.
Kanaalsysteem
In de gieterij wordt het wasmodel voorzien van een kanaalsysteem bestaande uit:
In het wasmodel worden een aantal gaten gesneden om het vormmateriaal voor de vuurvaste mal tot in de holte van het wasmodel te kunnen laten doordringen.
De refractaire (vuurvaste) mal
Het wasmodel, met aangehecht kanaalsysteem, wordt volledig ingebed in een vuurvaste materie (bv. een mengsel van zand en gips).
Dit vormt de refractaire of vuurvaste mal.
Voordat men kan overgaan tot het bronsgieten dient de was volledig verwijderd te worden.
Dit gebeurt door de mal in een oven te verhitten tot 700 ° C. Afhankelijk van de grootte van de mal kan dit proces een paar dagen tot een week in beslag nemen.
De gesmolten was stroomt uit de mal terwijl eventueel achtergebleven restjes volledig verbranden.
Daarom noemt men deze methode ook " verloren was methode "
Brons Gieten
Na het uitstoken van de refractaire mal laat men deze gedeeltelijk afkoelen.
Meestal wordt de mal in een gietput geplaatst en ingegraven in het gietzand, zodat alleen nog de aangiettrechter zichtbaar blijft.
Om eventuele vervuiling te vermijden wordt de trechter voorlopig bedekt met aluminiumfolie
Het brons wordt in de vorm van blokken (lingots ) in een speciale smeltoven geplaatst.
Deze wordt meestal elektrisch gestookt.
Het gesmolten brons wordt bij een temperatuur van ongeveer 1150 graden Celsius uit de smeltoven in de gietkroes overgebracht, die eveneens op de juiste temperatuur werd verhit.
Het brons wordt uit de smeltoven in de gietkroes overgebracht.
De gietkroes zit geklemd in een speciaal werktuig ( de lummel ), die het mogelijk maakt om de kroes heel voorzichtig te doen kantelen om het vloeibaar brons in de keramische mal te gieten.
Afwerking
Nadat de mal volledig is afgekoeld, wordt deze met een hamer stukgeslagen om het gietsel vrij te maken (te lossen).
Hierna wordt het brosgietsel gezandstraald om de laatste restjes van de mal te verwijderen.
Daarna worden de gietkanalen en de ontluchtingskanalen met de slijpschijf verwijderd.
Eventuele gaten en zgn. luiken worden dichtgelast.
De verdere afwerking gebeurt met frezen, beitels, staalborstels enz.
Tenslotte wordt het beeld eventueel nog eens gezandstraald of gepolijst.
Patineren
De natuurlijke kleur van brons is geelachtig.
Door het patineren kun je het beeld de gewenste kleur geven.
Dit gebeurt meestal door verhitting en aanbrengen van chemicaliën (dompelen, kwasten, sprayen).
Als laatste wordt er was op het beeld aangebracht ter bescherming van de kleur en het doen glanzen van de oppervlakte.
Met dank aan Jan Dieusaert, die de basis voor deze technische toelichting heeft gepubliceerd op zijn website.